Pamuk tarım, ticaret ve sanayi sektörlerindeki pamuğa dayalı yatırımların, yaratılan istihdam ve katma değerin büyüklüğü nedeniyle ülkemiz için çok büyük sosyo-ekonomik öneme sahip bir tarım ürünü, ticari mal ve sınai ham maddedir.
Türkiye pamuk üretimi, ticareti ve pamuğa dayalı sanayide büyük birikimleri olan bir ülkedir. Dahası pamuk üretim ve kalitesini geliştirmede büyük potansiyel değerlere sahip ender Dünya ülkeleri arasında bulunmaktadır. Buna karşılık, geçen dönemde pamuk üretimimiz yerli sanayimizin talebi doğrultusunda artırılamamış, ürün kalitesi yeterince geliştirilememiş, maliyetler rekabetçi seviyelere çekilememiştir. Bunun sonucunda Dünya’nın dördüncü büyük pamuk ithalatçısı konumuna gelinmiş, tekstil ve bitkisel yağ sanayimiz ham madde açısından büyük oranda dışa bağımlı kılınmıştır. Bundan böyle, küresel rekabet ortamında pamuk tarımı ile pamuğa dayalı sanayi dallarında gelişme, hatta sürdürülebilirlik büyük tehditlerle karşı karşıyadır. Bu tehditlerin üstesinden gelinmesi için , mevcut sorunlara kalıcı çözümler getirecek, konjonktürel sorunlara hızlı tepkiler oluşturacak ve nihayet potansiyel değerleri harekete geçirecek mekanizmaların kurulması gerekmektedir. Bu amaçla, 2000 yılında sivil insiyatifle, diğer bazı pamuk üreticisi ülkelerdekine benzer şekilde, “Ulusal Pamuk Konseyi” adı altında çiftçi, tüccar, sanayici ve ihracatçıları bir çatı altında toplayarak, ortak sorunlara uzlaşmacı yaklaşımla çözümler üretecek ve bunların hayata geçirilmesinde siyasi iktidarlara destek olacak entegre sektör bazlı bir sivil toplum örgütü kurulması girişimi başlatılmıştır. Bu bağlamda ülke genelinde pamuk üretimi, ticareti ve tüketimi ile ilgili 122 kuruluşun (pamuk üretimi ve pamuğa dayalı sanayinin bulunduğu illerin Ziraat Odaları, Ticaret Borsaları, Ticaret ve Sanayi Odaları ile pamukla ilgili Birlik, Dernek, Meslek Odaları v.b örgütler) görüşleri alınarak Tüzük Taslağı hazırlanmıştır. Anılan taslak ilgili kuruluşlardan 112 temsilcinin katıldığı bir Genel Kurul’da tartışılmış ve “Kurucu İcra Kurulu” seçilmiştir. Kurucu İcra Kurulu pamuk üretimi, ticareti ve pamuğa dayalı sanayinin yoğun olduğu İstanbul, Gaziantep, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana, Kahramanmaraş, Kayseri, Denizli ve İzmir gibi illerde, komşu il temsilcilerinin de davet edildiği, geniş katılımlı toplantılar düzenleyerek girişimin yayımını ve gerekli desteğin yaygınlaştırılmasını sağlamıştır.
Girişim ilgili bütün kişi ve kuruluşlar tarafından heyecanla karşılanmış, büyük destek bulmuştur. Yapılan tartışmalarda Konseyin kurulabilmesi için yasal dayanağa ihtiyaç olduğu belirlenmiş ve bununla ilgili girişimlerde bulunması için Kurucu İcra Kurulu görevlendirilmiştir. Kurulun ilgili makamlar nezdindeki girişimleri 2006 yılına kadar aralıksız sürmüş ve ayni yıl yürürlüğe giren 5488 sayılı Tarım Kanunu ile birlikte sonucuna ulaşmıştır. Kurucu İcra Kurulu Tarım Kanununun 11. Maddesi hükmü uyarınca hazırlamış olduğu Yönetmelik Taslagını ayni yıl içinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görüşlerine sunmuştur. Bakanlığımız bu taslak üzerinde gerekli gördüğü değişikleri yaptıktan sonra, halen geçerli olan yönetmeliğimizi (Ulusal Pamuk Konseyi Kuruluş Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik) 5 Nisan 2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlamıştır; akabinde ilk Genel Kurul Toplantısı gerçekleştirilmiş ve konseyin organları oluşturularak faaliyete geçmesi sağlanmıştır.